Tymczasowe aresztowanie to izolacyjny środek zapobiegawczy, mający na celu zabezpieczenie prawidłowego toku postępowania karnego poprzez odseparowanie podejrzanego (oskarżonego) od reszty świata. Pozbawiony de facto wolności nie będzie mógł ani zacierać śladów przestępstwa, ani nakłaniać świadków do składania fałszywych zeznań. Status osoby tymczasowo aresztowanej nie równa się jednak osobie odbywającej karę pozbawienia wolności. Z uwagi na toczące się postępowanie, zakres praw tymczasowo aresztowanego jest dużo mniejszy.
Kontakt z obrońcą
Zasadniczym prawem osoby tymczasowo aresztowanej jest rzecz jasna kontakt z obrońcą. W praktyce wszystko zależy jednak od prokuratora lub sądu, w których dyspozycji pozostaje aktualnie tymczasowo aresztowany. Także obrońca potrzebuje zgody na kontakt ze swoim Klientem. Choć zgody tej nie można odmówić, to może być wydana szybciej lub wolniej. Co więcej, na etapie postępowania przygotowawczego prokurator, udzielając zezwolenia na porozumiewanie się obrońcy z tymczasowo aresztowanym, może zastrzec, że będzie przy tym obecny on sam lub osoba przez niego upoważniona, jak również wprowadzić kontrolę korespondencji podejrzanego z obrońcą. Zastrzeżenia te nie mogą być jednak utrzymywane ani dokonane po upływie 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania.
Widzenie z osobami najbliższymi
Co do zasady tymczasowo aresztowany ma prawo do co najmniej jednego widzenia w miesiącu z osobą najbliższą. W każdym przypadku niezbędna jest zgoda organu, w którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany, a odmowa udzielenia zgody może nastąpić jedynie wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że widzenie zostanie wykorzystane celem bezprawnego utrudnienia postępowania karnego bądź do popełnienia czynu zabronionego, w szczególności podżegania do przestępstwa.
Osoba małoletnia może uzyskać zgodę na widzenie z tymczasowo aresztowanym na wniosek przedstawiciela ustawowego. W przypadku małoletniego poniżej 15 roku życia widzenie powinno się odbywać pod opieką przedstawiciela ustawowego lub pełnoletniej osoby najbliższej.
Kontakt telefoniczny lub korespondencyjny
Zasada jest taka, że tymczasowo aresztowany może korzystać z aparatu telefonicznego za zgodą organu, do którego dyspozycji pozostaje, w celu porozumiewania się z obrońcą lub pełnomocnikiem będącym adwokatem albo radcą prawnym, a w szczególnie uzasadnionych przypadkach także w celu porozumiewania się z osobą najbliższą. Podobnie jak w przypadku widzeń, zgody można odmówić, jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że zostanie ona wykorzystana w celu bezprawnego utrudniania postępowania karnego bądź do popełnienia przestępstwa.
Wszelka korespondencja tymczasowo aresztowanego z innymi osobami niż obrońca podlega kontroli. W uzasadnionych przypadkach, w szczególności, gdy przesyłka zawiera niedozwolone przedmioty (np. telefon komórkowy) zostanie ona zatrzymana.
Podobne artykuły:
- Kradzież a przywłaszczenie mienia
- Jakie są szanse wygrania apelacji?
- Oszustwo (art. 286 k.k.) i wyłudzenie pożyczki
Korzystanie z własnych rzeczy
Wbrew istniejącemu przeświadczeniu, tymczasowo aresztowany nie musi mieć własnej szczoteczki do zębów. Co więcej, korzystanie ze środków higieny spoza aresztu śledczego wymaga zgody organu, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany. Podobnie wygląda korzystanie z wyżywienia oraz środków leczniczych spoza aresztu. Co do zasady osoba tymczasowo aresztowana może natomiast korzystać z własnej odzieży, bielizny i obuwia, chyba że zakłócałoby to porządek ustalony w areszcie lub sprzeciwiałyby się temu względy bezpieczeństwa lub względy sanitarne.
Posiadanie rzeczy jak telefon (smartfon), tablet czy komputer objęte jest generalnym zakazem.
Przepustka z aresztu
Za zgodą organu, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany, może on opuścić zakład karny pod konwojem funkcjonariusza Służby Więziennej, osoby godnej zaufania lub samodzielnie, w celu odwiedzenia poważnie chorego członka rodziny, uczestnictwa w pogrzebie członka rodziny oraz w innych wypadkach szczególnie ważnych dla skazanego. Czas przepustki w każdym przypadku nie może przekraczać 5 dni.
Przypomnieć przy tym trzeba, że do osób tymczasowo aresztowanych, znajduje zastosowanie przepis art. 242 § 2 k.k., zgodnie z którym: „Kto, korzystając z zezwolenia na czasowe opuszczenie zakładu karnego lub aresztu śledczego bez dozoru albo zakładu psychiatrycznego dysponującego warunkami podstawowego zabezpieczenia, bez usprawiedliwionej przyczyny nie powróci najpóźniej w ciągu 3 dni po upływie wyznaczonego terminu, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.”
Artykuł powstał we współpracy z Kancelarią Adwokat dr Aleksandra Rychlewska-Hotel Kraków.