Szkody powstałe w wyniku eksploatacji surowców naturalnych przez kopalnie to spore zagrożenie szczególnie na Śląsku. Czym są szkody górnicze i co na ich temat mówi prawo geologiczne? Jakie są przyczyny szkód górniczych i kiedy poszkodowany nabywa uprawnienie do uzyskania odszkodowania?
Czym są szkody górnicze?
Szkody górnicze to wszelkie zniszczenia, które powstają na skutek ruchu zakładu górniczego. Zazwyczaj dotyczą budynków i gruntów, ale także innych obiektów budowlanych. Do szkód górniczych zalicza się pęknięcia ścian, zalania budynków, uszkodzenia stolarki drzwiowej i okiennej, jak również przechył budynku. Szkody górnicze dotyczą przede wszystkim terenów, na których prowadzona jest eksploatacja surowców naturalnych, a więc na terenach Śląska. Szczególnie zagrożone są obszary, na których surowce wydobywa się pod samymi zabudowaniami.
Jakie są przyczyny szkód górniczych?
Szkody górnicze są spowodowane najczęściej procesami geologicznymi, które mają związek z wydobywaniem surowców. Ich eksploatacja prowadzi do osiadania terenu, a to z kolei przyczynia się do pęknięć ścian i innych zniszczeń budynków. Nierzadko zniszczenia mają związek także z wibracjami i drganiami wywołanymi przez prowadzone prace górnicze.
Kiedy przysługuje odszkodowanie za szkody górnicze?
Prawo do odszkodowania mają osoby, które dotknęły szkody górnicze bez względu na ich rodzaj czy rozmiar straty. Każdy przypadek rozpatrywany jest indywidualnie, a ofiara szkody może liczyć na świadczenie pieniężne, przywrócenie budynku do stanu poprzedniego bądź na naprawę szkód górniczych. Warto jedynie pamiętać o tym, że prawo geologiczne i górnicze zakłada przedawnienie szkody po 5 latach od ich zaistnienia.
Szkody górnicze a prawo geologiczne
Zgodnie z polskim Prawem geologicznym i górniczym (Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r.), przedsiębiorca prowadzący działalność wydobywczą jest odpowiedzialny za wszelkie szkody powstałe w wyniku prowadzonej działalności. Oznacza to, że właściciel kopalni musi naprawić szkody, które zostały spowodowane w wyniku eksploatacji złóż.
Prawo geologiczne i górnicze nakłada także obowiązki na przedsiębiorcę w zakresie zabezpieczeń przed szkodami. Przed rozpoczęciem eksploatacji surowców przedsiębiorca musi sporządzić plan zagospodarowania złoża, który uwzględnia potencjalne ryzyka i środki zaradcze. Musi także stosować technologie i metody eksploatacji, które minimalizują negatywne skutki dla środowiska i otoczenia.
W przypadku większych przedsięwzięć, które mogą mieć znaczący wpływ na środowisko, konieczne jest uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W jej ramach oceniane są potencjalne zagrożenia związane z działalnością górniczą, w tym ryzyko szkód górniczych.
Jak ubiegać się o przyznanie odszkodowania za szkody górnicze?
Podstawą w procesie uzyskania odszkodowania za szkody górnicze jest zgłoszenie szkody przedsiębiorcy górniczemu, którego działalność te szkody wyrządziła. Właściciel nieruchomości powinien złożyć odpowiedni wniosek ze wskazaniem konkretnej nieruchomości, wyrządzonych szkodach i oczekiwanej formie zadośćuczynienia. Nie warto zwlekać ze złożeniem wniosku, bo przedawnienie szkód górniczych następuje po 5 latach od ich wystąpienia. Obowiązująca ustawa zakłada, że poszkodowany ma obowiązek próby ugodowego zakończenia sporu. Jeżeli jednak nie dojdzie do porozumienia i wystąpi wyczerpanie postępowania ugodowego, sprawa może zostać skierowana do sądu. Wszczęcie postępowania sądowego nie wiąże się z żadnymi opłatami dla poszkodowanego. W celu dochodzenia swoich roszczeń, warto skorzystać z profesjonalne pomocy prawnej. Wystarczy podpisać umowę z prawnikiem, który w imieniu poszkodowanego będzie ubiegał się o odzyskanie odszkodowania od zakładu górniczego. Wszczęcie postępowania nic nie kosztuje, jedyną opłatą jest 15% od odzyskanego odszkodowania- to oznacza, że poszkodowany nic nie traci, a może zyskać naprawdę sporo. Przede wszystkim, proces dochodzenia odszkodowania z udziałem profesjonalnych prawników to znacznie mniejsze ryzyko popełnienia błędów, np. przy zrozumieniu zawieranej umowy i jej warunków.
Kiedy roszczenie o odszkodowanie może zostać odrzucone?
Sytuacja, w której roszczenie o odszkodowanie związane ze szkodami górniczymi zostaje odrzucone zdarza się dość często. Zazwyczaj powodem tego jest brak dobrej woli ze strony kopalni. Niestety, dość powszechnie stosowane jest umyślne przeciąganie sprawy w celu przedawnienia roszczeń. W tym wypadku często jedyną opcją jest skierowanie sprawy do sądu. Zdarza się jednak, że odrzucenie wniosku ma inne przyczyny. Może nią być np. niewystarczająca ilość lub jakość dowodów na powstanie szkody lub jej bezpośredni związek z działalnością górniczą. Wszystkie uszkodzenia muszą być dokładnie udokumentowane. Podstawą są zdjęcia wykonane w dobrej jakości, z różnych perspektyw tak, by nie było wątpliwości, co przedstawiają.
Kolejnym powodem odrzucenia roszczenia jest przekroczenie terminu jej zgłoszenia. Nie warto zwlekać i od razu po wystąpieniu szkody należy zgłosić się do kopalni. Należy pamiętać również o tym, że kluczowe jest prawidłowe wypełnienie wniosku. Nawet tak drobny z pozoru detal, jak brak podpisu mogą spowodować odrzucenie wniosku, a tym samym wypłacenia odszkodowania czy naprawienia szkody.
Ostatnim aspektem, jaki należy brać pod uwagę jest wymóg współpracy poszkodowanego z rzeczoznawcą. Jeżeli odmówi od udostępnienia nieruchomości bądź nie dostarczy jakichkolwiek wymaganych informacji, wniosek zostanie odrzucony.