Ogłoszenie upadłości przez spółkę wiąże się z wieloma istotnymi skutkami prawnymi. Najważniejszym jest oczywiście konieczność zamknięcia danej działalności gospodarczej. Zastanówmy się jednak nad tym, jakie są skutki upadłości dla pracowników takiej spółki – czy zatrudnionym przysługują wówczas jakieś prawa?
Ogłoszenie upadłości spółki prawa handlowego
Każdy podmiot działający na rynku może ogłosić swoją upadłość, dotyczy to w szczególności spółek prawa handlowego. Podstawową przesłanką decydująca o upadłości jest niewypłacalność danego podmiotu – stanowi o tym wyraźnie art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe.
Pamiętajmy, że dłużnik jest niewypłacalny, jeżeli utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych, jeżeli opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych przekracza 3 miesiące. Dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia 4 miesiące.
Jeśli zainteresował Państwa temat upadłości i likwidacji w przypadku spółek prawa handlowego, zachęcamy do pogłębienia swojej wiedzy w tym zakresie na stronie Kancelaria Prawna TMH - Adwokat Rzeszów
Upadłość spółki a pracownicy
Ogłoszenie upadłości pracodawcy skutkuje ograniczeniem ochrony pracowniczej. Innymi słowy, wraz z chwilą wszczęcia postępowania upadłościowego osoby zatrudnione w danej firmie nie pozostają dłużej pod szczególną ochroną pracowniczą – można je np. zwolnić w czasie pozostawania na urlopie wypoczynkowym lub jeśli pozostają w wieku przedemerytalnym.
Zgodnie z treścią art. 411 Kodeksu pracy, w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41, ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Upadłość spółki zatrudniającej pracowników wiąże się najczęściej z koniecznością przeprowadzenia zwolnień grupowych.
Jak zauważył Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r. (sygn. akt III APa 12/15), pracodawca w razie zwolnień grupowych jest uprawniony do definitywnego rozwiązania z pracownikami stosunków pracy bez względu na szczególną ochronę trwałości stosunku pracy przysługującą im z mocy odrębnych przepisów prawa pracy. Jedynie w odniesieniu do pracowników wymienionych w zamkniętym katalogu art. 5 ust. 5 ustawy z 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników ("z zastrzeżeniem" tego przepisu) - w okresie objęcia ich szczególną ochroną przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy - pracodawca może co najwyżej wypowiedzieć im dotychczasowe warunki pracy i płacy (tym pracownikom nie może więc wypowiedzieć umów w sposób definitywny). Jednakże według art. 7 ustawy o zwolnieniach grupowych przy rozwiązywaniu z pracownikami stosunków pracy w ramach grupowego zwolnienia z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy stosuje się (między innymi) art. 411 § 1 KP, czyli nie stosuje się przepisów art. 38, 39 i 41 KP ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Przepisy te wprowadzają "zawiły system odstąpień od kodeksowych standardów ochrony stosunku pracy". W istotnych elementach sprowadza się on do następujących reguł:
-
w razie zwolnień grupowych wyłączona jest szczególna ochrona trwałości stosunków pracy wynikająca z wszelkich przepisów (zasada);
-
jednakże pracownicy wymienieni (taksatywnie) w art. 5 ust. 5 ustawy są chronieni w ograniczonym zakresie, czyli przed wypowiedzeniem definitywnym, gdyż pracodawca może im "jedynie" wypowiedzieć dotychczasowe warunki pracy i płacy (wyjątek od zasady z art. 5 ust. 1 ustawy);
-
jeżeli przyczyną zwolnień grupowych jest ogłoszenie upadłości lub likwidacji pracodawcy, to nie stosuje się żadnych przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę (można powiedzieć, że z mocy art. 7 ustawy o zwolnieniach grupowych i art. 411 k.p. następuje w ten sposób powrót do zasady z art. 5 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych, czyli uchylenia wszelkich ochron).
Przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych odnoszą się zatem do ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem, której stosunek pracy podlega z mocy przepisów prawa (co wynika wprost z ich treści), a nie z mocy dobrowolnego (umownego) zobowiązania strony (pracodawcy). Przepisy ustawy o zwolnieniach grupowych dotyczą więc wyłączenia konkretnego typu ochrony - ochrony narzuconej wszystkim pracodawcom z góry przez ustawodawcę w przepisach prawa (ochrony dotyczącej powszechnie wszystkich pracowników).
Podstawa prawna:
Art. 10, 11 Prawa upadłościowego
Art. 41 KP
Patron merytoryczny artykułu:
Kancelaria Prawna TMH - Adwokat Rzeszów
ul. Dominikańska 1a,
35-077 Rzeszów
+48173070766
Polecamy również: