Kiedy słyszymy o WIBOR, wielu z nas automatycznie kojarzy to z oprocentowaniem kredytów. Ale co dokładnie oznacza ten wskaźnik i dlaczego stał się on tak kontrowersyjny w ostatnich latach? W artykule wyjaśniamy, czym jest WIBOR, jak działa oraz dlaczego niektórzy uważają go za klauzulę niedozwoloną.
WIBOR – czym jest?
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to wskaźnik określający oprocentowanie kredytów w złotówkach, oparty na transakcjach między bankami. Przy zawieraniu umów kredytowych oprocentowanie może być stałe albo zmienne. W przypadku oprocentowania zmiennego często stosuje się WIBOR, który jest dodawany do stałej marży banku. Najczęściej spotykanym przykładem jest WIBOR 3M, który obowiązuje przez trzy miesiące.
Dlaczego WIBOR mógłby być uznany za klauzulę niedozwoloną?
Zgodnie z art. 385¹ Kodeksu cywilnego, klauzulami niedozwolonymi (czasami określanymi jako abuzywne) są te postanowienia umowne, które są sprzeczne z dobrymi obyczajami i naruszają interesy konsumenta.
WIBOR mógłby być uznany za taki wskaźnik, jeśli nie odzwierciedlałby rzeczywistych kosztów pozyskania kapitału przez bank. Ważne jest, aby wskaźnik był rynkowy, adekwatny oraz odporny na manipulacje. W przypadku WIBOR-u zauważamy pewne nieścisłości. Choć jego obliczanie odbywa się na podstawie transakcji międzybankowych, dane wykorzystywane do tych obliczeń coraz częściej mają charakter hipotetyczny.
Obowiązek informacyjny banku w kontekście WIBOR
Decydując się na kredyt z oprocentowaniem opartym na WIBOR, musimy pamiętać, że bank ma pewne zobowiązania w zakresie informowania nas jako konsumentów. Kluczowym aspektem jest świadomość ryzyka związanego z kredytem o zmiennym oprocentowaniu. Gdy stawki WIBOR wzrastają, nasze obciążenie kredytowe rośnie proporcjonalnie. Bank, proponując takie rozwiązanie, jest zobowiązany do informowania o możliwych fluktuacjach w oprocentowaniu. Niemniej jednak, jak pokazują sprawy sądowe dotyczące kredytów frankowych, nie zawsze obowiązek ten jest realizowany w sposób jasny i zrozumiały dla konsumenta.
Konsekwencje uznania WIBOR za klauzulę niedozwoloną
Gdyby WIBOR został uznany za klauzulę niedozwoloną, miałoby to istotne reperkusje dla umów kredytowych. Po pierwsze, kredyt o zmiennym oprocentowaniu mógłby zostać przekształcony w kredyt o stałym oprocentowaniu, bazującym jedynie na marży banku. Mogłoby to prowadzić do zwrotu nadpłat oraz niższego oprocentowania w przyszłości. Kolejną konsekwencją mógłby być wyrok unieważniający całą umowę kredytową, co wiązałoby się z koniecznością zwrotu wszystkich środków pomiędzy stronami.
Podsumowanie
Kwestia WIBOR i jego roli w umowach kredytowych to temat, który nie traci na aktualności. Ważne jest, aby klienci banków byli świadomi potencjalnego ryzyka związanego z tym wskaźnikiem oraz znali swoje prawa. Jeśli masz wątpliwości co do swojej umowy kredytowej, warto zwrócić się o pomoc do specjalistów w tej dziedzinie.
Kancelaria Prawa Gospodarczego TMH Kraków
Rynek Dębnicki 6/3,
30-319 Kraków
https://www.kancelariatmh.pl