Spotkanie autorskie Joanny Oparek związane z promocją wyboru dramatów

"Rozczarowanie jest seryjnym mordercą” to wybór dramatów Joanny Oparek – związanej z Gliwicami poetki i dramatopisarki, która w ostatnich latach z sukcesem zadebiutowała także jako reżyserka.

Wybór "Rozczarowanie jest seryjnym mordercą" wydany w serii Czytelnia Sztuki przez Muzeum w Gliwicach łączy rozumienie dramatu jako gatunku literackiego oraz tego, co bywa określane jako tekst dla teatru. Wyboru sztuk dokonała autorka – znajdziemy tu trzy komediodramaty (Wężowisko, Całe życie, Dobra rodzina), które już sprawdziły się na scenie, sztukę postantropocentyczną Osobliwość/Singularity oraz teksty, które autorka określa jako dramaty poetyckie lub poetyckie płaszczyzny tekstu: „Berlin Porn" i „Małe powinności" – utwór nominowany do Nagrody Literackiej Gdynia 2023, który stał się także kanwą słuchowiska zrealizowanego przez Radio Kraków.

„Najnowsza sztuka Oparek zamieszczona w zbiorze nosi tytuł "Dobra rodzina". Jej akcja toczy się w Gliwicach a została napisana w ubiegłym roku na zamówienie naszego Muzeum. Premiera spektaklu odbyła się w październiku 2023 na deskach sceny kameralnej Teatru Miejskiego gdzie jest niezwykle gorąco przyjmowana przez publiczność, która odkrywa w spektaklu wiele punktów odniesienia zarówno do obecnego jak i zmitologizowanego przez pamięć głównej bohaterki pejzażu naszego miasta” – mówi Grzegorz Krawczyk, kierownik do spraw programowych Muzeum w Gliwicach. 

W posłowiu do książki Karolina Felberg pisze:

„Dramatopisarstwo Oparek frapuje żywym językiem – pełną ironii mową domową, która przeobraża stosunki rodzinne, oraz potęgą głosu, który na powrót czyni z poezji język objawienia. Jej mocne teksty – wyraziste, tragiczne, absurdalnie egzystencjalne, tragikomiczne, a nierzadko po prostu komiczne, posiadają niemały potencjał sceniczny. Brzmią naturalnie zarówno na scenie teatralnej, jak i w teatrze radiowym. Stanowią doskonały materiał dla pełnokrwistych aktorów oraz drapieżnych aktorzyc.(...) Pisarstwo Joanny Oparek często problematyzuje realność wolności/przemocy seksualnej oraz wynikających zeń fantazji i fantazmatów. Autorka eksploruje zdobycze oraz przewagi, jakie dla kobiet uzyskał feminizm drugiej fali, lecz jednocześnie eksponuje nierzadko prawie niezauważalne granice między rzeczywistą podmiotowością czy suwerennością a swobodą obyczajową. Bada różnice między realnym równouprawnieniem a samowystarczalnością, która często osamotnia kobiety i naznacza je jeszcze większą niewidzialnością oraz wtórnym społeczno-politycznym wykluczeniem. (...) Kobiece ciało emanuje w tekstach Oparek nadludzkimi i nieludzkimi siłami – przenosi góry, zaklina rzeczywistość, spełnia najskrytsze pragnienia. Wieszczy kres męskocentrycznych paradygmatów, lecz równocześnie bywa nadużywane i wykorzystywane. Jest poligonem doświadczalnym rodzącej się w mękach równorzędności i przedmurzem patriarchatu, na którym rozgrywa się odwieczna bitwa sił reakcyjnych z progresywnymi. (...) Po pierwsze, eksponuje granice , których kobietom nie wolno było dotąd bezkarnie przekraczać, bo jeśli to uczyniły – męskocentryczny dyskurs z miejsca je monstrualizował lub demonizował. Po drugie – bezceremonialnie forsuje te granice (nad)wyrazistymi słowami oraz gestami. Drażni (nad)intensywną obecnością. (...) Oparek nie łudzi się co do intencji patriarchatu. Dopóki trwa, będzie składał kobiety w ofierze. – Jeśli wypłyniesz znowu trzeba będzie cię utopić>. Z kolei w klasycznych sztukach  – w , , oraz , pyta o tragizm losu ludzkiego. Czy ludzkość nadal pozostaje zakładnikiem win niezawinionych oraz fatum? Jaka jest natura człowieczych niespełnień i jak przejawiają się one we współczesnym świecie? Dlaczego procesy cywilizacyjne i postęp wcale nie osłabiają ich mocy? Dlaczego nie są nań antidotum, ale nawet wzmacniają działania odwiecznych sił fatalnych i fatalistycznych? W pada ważne przesłanie – , zaś w dramatach klasycznych rozważa autorka tę arcyludzką przypadłość w kontekście najważniejszych relacji – ze współmałżonkiem, rodzicami i dziećmi.”

Prowadzenie: Maciej Melecki i Krzysztof Siwczyk

19.04.2024, g. 18:00,   Instytut Mikołowski

Kim jest Joanna Oparek?

Joanna Oparek – poetka, prozaiczka, dramatopisarka, reżyserka. Opublikowała tomy poetyckie „Po kostki w niebie", „Czerwie", „Berlin Porn, mocne skóry białe płótna" (nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2020), „Małe powinności" (nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2023), a także powieści „Mężczyzna z kodem kreskowym", „Jesień w Nowym Jorku", „Loża". Jako dramatopisarka współpracowała z Narodowym Starym Teatrem i Teatrem Nowym w Krakowie oraz z Teatrem Miejskim w Gliwicach, w którym zadebiutowała jako reżyserka spektaklu Całe życie (2021) a następnie Dobra rodzina (2023). Stworzyła także dramaty Projekt Ameryka, Wężowisko, Obcy. Tragedia grecka i Osobliwość/Singularity. Od roku 2016, we współpracy z galerią Otwarta Pracownia tworzyła niezależną scenę teatralną w Krakowie i organizowała cykliczne wydarzenia łączące sztuki wizualne i literaturę. Jej dramat Obcy. Tragedia grecka był wystawiany w Polsce i w Niemczech, w ramach projektu GAME OVER? – o budowaniu ponadnarodowych relacji Polska-Niemcy-Ukraina. W 2019 został pokazany na Międzynarodowym Festiwalu Teatralnym Złoty Lew we Lwowie. Wiersze Joanny Oparek tłumaczone były na języki angielski, czeski, hiszpański, serbski i ukraiński.  Była stypendystką Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz stypendystką Miasta Krakowa w roku 2023. Od 2021 jest członkinią Rady Programowej Nagrody Dramaturgicznej im. Tadeusza Różewicza.