Zaćma jest uznawana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za jedną z głównych przyczyn ślepoty lub znacznego upośledzenia widzenia, szczególnie wśród osób w wieku powyżej 60 lat. Współczesna medycyna oferuje skuteczne metody leczenia, które mogą przywrócić prawidłowy wzrok. Operacja katarakty oka, będąca jednym z najbezpieczniejszych i najczęściej przeprowadzanych zabiegów na świecie, stanowi światełko nadziei dla milionów ludzi cierpiących na tę chorobę. W tym artykule przybliżymy Ci, czym dokładnie jest zaćma, jakie są jej przyczyny, objawy oraz metody leczenia.
Czym jest zaćma?
Soczewka jest przezroczystą, dwuwypukłą strukturą umiejscowioną między tęczówką a ciałem szklistym w tylnej części oka. Składa się z centralnie położonego jądra otoczonego warstwą korową i pokryta jest zewnętrzną torebką. Odgrywa ona ważną rolę w procesie widzenia, załamując promienie świetlne, które wpadają do oka, aby skupiły się na siatkówce, zwłaszcza w obszarze plamki żółtej, gdzie znajduje się najwięcej fotoreceptorów.
Zaćma rozwija się, gdy zmiany w strukturze białkowej soczewki prowadzą do utraty jej przezroczystości. Zmętnienie może mieć różny stopień intensywności i różnie wpływać na jakość wzroku. Początkowo może być niezauważalne, ale z czasem może prowadzić do znacznego pogorszenia widzenia, utrudniając codzienne funkcjonowanie.
Jakie są przyczyny powstawania zaćmy?
Przyczyny rozwoju zaćmy są różnorodne, jednak najczęściej wiąże się ona z naturalnym procesem starzenia. Mimo tego istnieje kilka czynników ryzyka, które mogą przyspieszać jej powstawanie lub zwiększać prawdopodobieństwo wystąpienia. Należą do nich częste stany zapalne oka, urazy narządu wzroku, choroby takie jak cukrzyca czy niedoczynność tarczycy, a także długotrwałe stosowanie leków steroidowych. Kolejnym aspektem jest praca w szkodliwych warunkach, na przykład w hutnictwie, która może negatywnie wpływać na oczy.
Poznaj objawy zaćmy
Objawy zaćmy mogą różnić się intensywnością i postępować stopniowo, często niezauważalnie przez dłuższy czas. Do najbardziej typowych symptomów, które mogą sugerować rozwój tej choroby, należą: powolne pogarszanie się jakości widzenia, niewyraźne, rozmyte lub zamglone obrazy, a także zaburzenia percepcji barw, które stają się mniej wyraziste. Te objawy mogą początkowo wydawać się nieistotne, ale z czasem mogą znacząco wpływać na codzienne czynności, takie jak prowadzenie pojazdów, rozpoznawanie twarzy czy nawet poruszanie się w dobrze znanym otoczeniu.
Zaćma. Dlaczego wczesna diagnoza jest tak ważna?
Diagnostyka zaćmy rozpoczyna się już podczas podstawowego badania okulistycznego. Proces ten jest całkowicie nieinwazyjny i nie powinien budzić obaw u pacjentów. Specjalista wykorzystuje wziernik, dzięki któremu dokładnie analizuje stan soczewki oka. Badanie to umożliwia ocenę jej zmętnienia oraz sprawdzenie dna oka. Ponadto lekarz przeprowadza wywiad lekarski, który ma na celu zebranie informacji o ewentualnych czynnikach ryzyka oraz historii medycznej pacjenta.
Kiedy pacjenci mogą się zgłosić na zabieg usunięcia zaćmy?
Specjaliści oceniają, że operacja staje się konieczna, gdy spadek ostrości widzenia osiąga poziom 30-40%. Takie podejście ma na celu nie tylko zapobieganie dalszemu pogorszeniu się wzroku, ale również poprawę jakości życia pacjentów, którzy nie muszą już czekać na dojrzałą postać zaćmy, aby kwalifikować się do zabiegu. Również istotne jest wczesne rozpoznanie choroby oraz dokładna ocena stanu zdrowia pacjenta, aby precyzyjnie ocenić, czy stopień rozwoju katarakty wymaga przeprowadzenia operacji.
Przygotowanie do zabiegu usunięcia zaćmy
Pacjent planujący poddać się zabiegowi usunięcia zaćmy powinien przestrzegać kilku ważnych zasad. Przede wszystkim konieczne jest utrzymanie dobrego stanu zdrowia – wszelkie objawy infekcji, takie jak przeziębienie, katar, kaszel czy opryszczka, mogą stanowić przeciwwskazanie do przeprowadzenia operacji. Dodatkowo w dniu zabiegu pacjentki powinny zrezygnować z makijażu oraz biżuterii.
Zaleca się również spożycie lekkiego śniadania. Pacjenci także powinni kontynuować przyjmowanie swoich codziennych leków, chyba że lekarz zaleci inaczej, oraz zabrać ze sobą do szpitala wszystkie zażywane leki lub ich listę wraz z dawkami, co ułatwi personelowi medycznemu zarządzanie ich stanem zdrowia.
Zasady postępowania po zabiegu zaćmy
Po operacji zaćmy niezwykle ważne jest unikanie tarcia operowanego oka. Ponadto pacjenci powinni ograniczyć aktywność fizyczną, aby unikać gwałtownych wstrząsów, schylania się i podnoszenia ciężkich przedmiotów, co może zwiększyć ryzyko komplikacji. Regularne aplikowanie przepisanych kropli zgodnie z zaleceniami lekarza wpływa na zapobieganie infekcjom i zapewnia prawidłowe gojenie. Dodatkowo konieczne jest odbycie wizyty kontrolnej u lekarza w wyznaczonym terminie.
Operacja na zaćmę. Jak rozpoznać, że nadszedł czas na zabieg?
Operacja zaćmy jest rekomendowana, gdy upośledzenie widzenia jest na tyle duże, że utrudnia codzienne funkcjonowanie. Interwencja chirurgiczna umożliwia pacjentom nie tylko odzyskanie lepszego wzroku, ale także poprawę ogólnej jakości życia.
Ważne jest również podkreślenie, że ten rodzaj zabiegu może być realizowany w ramach świadczeń Narodowego Funduszu Zdrowia. Takim przykładem jest refundowana operacja zaćmy w Tesin Medic Clinic.
Rozpoznanie i decyzja o usunięciu katarakty opierają się na dokładnej ocenie stanu zdrowia oczu oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Regularne badania okulistyczne odgrywają ważną rolę w wykrywaniu katarakty na wczesnym etapie oraz monitorowaniu jej postępów.